RSA (RİVEST-SHAMİR-ADLEMAN) ALQORİTMİ VƏ ONUN TƏTBİQİ

Abstract

Dünya sürətlə rəqəmsal dövrə keçid edir və məlumatların təhlükəsiz ötürülməsi, həmçinin saxlanması vacib hala gəlir. Kriptoqrafiya, bu məqsədə xidmət edən mühüm bir sahədir, hansı ki, məlumatların şifrələnməsi və deşifrə edilməsi üçün istifadə olunur. Kriptoqrafiyanın əsas formalarından biri açıq açarlı (asimmetrik) kriptoqrafiyadır və bu sahədə RSA (Rivest-Shamir-Adleman) alqoritmi önəmli yer tutur. RSA, məlumatların təhlükəsizliyini təmin etmək üçün açıq və gizli açarlardan istifadə edir. Bu alqoritm böyük sadə ədədlərin faktorizasiyasına əsaslanaraq, məlumatların yalnız müvafiq şəxsi açarla deşifrə edilə bilməsini təmin edir. RSA alqoritmi 1978-ci ildə yaradılıb və bu gün müasir kriptoqrafiyada geniş istifadə olunur. Bu məqalədə RSA alqoritminin iş prinsipləri, açarların yaradılması, şifrələmə və deşifrə prosesi ətraflı izah olunur. RSA alqoritmi internet əlaqələrində, elektron poçtlarda, məlumat bazalarında və rəqəmsal imzalarda geniş istifadə edilir. Güclü təhlükəsizlik təmin etməsinə baxmayaraq, uzun açarlar və yavaş işləmə sürəti kimi məhdudiyyətləri var. Bu məqalənin məqsədi RSA alqoritminin əsas prinsiplərini, işləmə mexanizmini və praktiki tətbiq sahələrini oxuculara izah etməkdir. RSA-nın üstünlükləri və çatışmazlıqları haqqında da ətraflı məlumat veriləcəkdir. Nəticə olaraq, RSA alqoritmi müasir rəqəmsal dünyada məlumatların təhlükəsizliyini təmin etmək üçün əhəmiyyətli bir alqoritm olaraq qalır və texnologiyanın inkişafı ilə birlikdə daha da təkmilləşdirilməsi vacibdir.